鬣焦珠色落,发断锯长麻。
出自唐诗人李贺的《马诗二十三首》
龙脊贴连钱,银蹄白踏烟。
无人织锦韂,谁为铸金鞭。
腊月草根甜,天街雪似盐。
未知口硬软,先拟蒺藜衔。
忽忆周天子,驱车上玉山。
鸣驺辞凤苑,赤骥最承恩。
此马非凡马,房星本是精。
向前敲瘦骨,犹自带铜声。
大漠沙如雪,燕山月似钩。
何当金络脑,快走踏清秋。
饥卧骨查牙,粗毛刺破花。
鬣焦珠色落,发断锯长麻。
西母酒将阑,东王饭已干。
君王若燕去,谁为曳车辕?
赤兔无人用,当须吕布骑。
吾闻果下马,羁策任蛮儿。
催榜渡乌江[1],神骓泣向风。
君王[2]今解剑,何处逐英雄?
内马赐宫人,银鞯刺麒麟。
午时盐坂上,蹭蹬溘风尘。
批竹初攒耳,桃花未上身。
他时须搅阵,牵去借将军。
宝玦谁家子,长闻侠骨香。
堆金买骏骨,将送楚襄王。
香幞赭罗新,盘龙蹙蹬鳞。
回看南陌上,谁道不逢春?
不从桓公猎,何能伏虎威?
一朝沟陇出,看取拂云飞。
唐剑斩隋公,□[3]毛属太宗。
莫嫌金甲重,且去捉飘风。
白铁锉青禾,砧间落细莎。
世人怜小颈,金埒畏长牙。
伯乐向前看,旋毛在腹间。
只今掊白草,何日蓦青山?
萧寺驮经马,元从竺国来。
空知有善相,不解走章台。
重围如燕尾,宝剑似鱼肠。
欲求千里脚,先采眼中光。
暂系腾黄马,仙人上彩楼。
须鞭玉勒吏,何事谪高州?
汉血到王家,随鸾撼玉珂。
少君骑海上,人见是青骡。
武帝爱神仙,烧金得紫烟。
厩中皆肉马,不解上青天。
【注释】:
[1]乌江:一作江东。
[2]君王:一作吾王。
[3]“卷”下换“毛”。
此马非凡马,房星本是精。
向前敲瘦骨,犹自带铜声。
这首诗写马的素质好,但遭遇不好。用拟物的手法写人,写自己,是一种「借题发挥」的婉曲写法。
首句开门见山,直言本意,肯定并且强调诗歌所表现的是一匹非同寻常的好马。起句平直,实在没有多少诗味。
次句「房星本是星」,乍看起来象是重复第一句的意思。「房星」指马,句谓房星原是天上的星宿,也就是说这匹马本不是尘世间的凡物。如果这句的含义仅限于此,与首句几乎一模一样,那就犯了重沓的毛病。诗只四句,首句平平,次句又作了一次重复,那么这首诗就有一半索然无味,没有价值。但如细细咀嚼,便会发现第二句别有新意,只是意在言外,比较隐晦曲折。《晋书·天文志》中有这样一段话:「房四星,亦曰天驷,为天马,主车驾。房星明,则王者明。」它把「房星」和「王者」直接联系起来,就是说马的处境如何与王者的明暗、国家的治乱息息相关。既然马的素质好遭遇不好,那么,王者不明,政事不理的状况就不言可喻了。这是一种「渗透法」,通过曲折引申,使它所表达的实际意义远远超过字面的含义。
三、四句写马的形态和素质。如果说前二句主要是判断和推理,缺乏鲜明生动的形象,那么,后二句恰恰相反,它们绘声绘影,完全借助形象表情达意。李贺写诗,善于捕捉形象,「状难见之景如在目前」,这两句就是突出的例子。「瘦骨」写形,表现马的处境;「铜声」写质,反映马的素质。这匹马瘦骨嶙嶙,显然境遇不好。在常人的眼里,它不过是匹筋疲力尽的凡马,只有真正爱马并且善于相马的人,才不把它当作凡马看待。「向前敲瘦骨,犹自带铜声。」尽管它境遇恶劣,被折腾得不成样子,却仍然骨带铜声。「铜声」二字,读来浑厚凝重,有立体感。它所包含的意思也很丰富:铜声悦耳,表明器质精良,从而生动地显示了这匹马骨力坚劲的美好素质,使内在的东西外现为可闻、可见、可感、可知的物象。「素质」原很抽象,「声音」也比较难于捉摸,它们都是「虚」的东西。以虚写虚,而又要化虚为实,的确很不容易,而诗人只用了短短五个字就做到了,形象化技法之高妙,可说已达到炉火纯青的程度。尤其可贵的是,诗歌通过写马,创造出物我两契的深远意境。诗人怀才不遇,景况凄凉,恰似这匹瘦马。他写马,不过是婉曲地表达出郁积心中的怨愤之情。
(朱世英)
大漠沙如雪, 燕山月似钩。
何当金络脑, 快走踏清秋。
《马诗》是通过咏马、赞马或慨叹马的命运,来表现志士的奇才异质、远大抱负及不遇于时的感慨与愤懑,其表现方法属比体。而此诗在比兴手法运用上却特有意味。
一、二句展现出一片富于特色的边疆战场景色,乍看是运用赋法:连绵的燕山山岭上,一弯明月当空;平沙万里,在月光下象铺上一层白皑皑的霜雪。这幅战场景色,一般人也许只觉悲凉肃杀,但对于志在报国之士却有异乎寻常的吸引力。“燕山月似钩”与“晓月当帘挂玉弓”(《南园》其六)匠心正同,“钩”是一种弯刀,与“玉弓”均属武器,从明晃晃的月牙联想到武器的形象,也就含有思战斗之意。作者所处的贞元、元和之际,正是藩镇极为跋扈的时代,而“燕山”暗示的幽州蓟门一带又是藩镇肆虐为时最久、为祸最烈的地带,所以诗意是颇有现实感慨的。思战之意也有针对性。平沙如雪的疆场寒气凛凛,但它是英雄用武之地。所以这两句写景实启后两句的抒情,又具兴义。
三、四句借马以抒情:什么时候才能披上威武的鞍具,在秋高气爽的疆场上驰骋,建树功勋呢?《马诗》其一云:“龙背铁连钱,银蹄白踏烟。无人织锦襜,谁为铸金鞭?”“无人织锦襜”二句的慨叹与“何当金络脑”表达的是同一个意思,就是企盼把良马当作良马对待,以效大用。“金络脑”、“锦襜”、“金鞭”统属贵重鞍具,都是象征马受重用。显然,这是作者热望建功立业而又不被赏识所发出的嘶鸣。
此诗与《南园(男儿何不带吴钩)》都是写同一种投笔从戎、削平藩镇、为国建功的热切愿望。但《南园》是直抒胸臆,此诗则属寓言体或比体。直抒胸臆,较为痛快淋漓;而用比体,则觉婉曲耐味。而诗的一、二句中,以雪喻沙,以钩喻月,也是比;从一个富有特征性的景色写起以引出抒情,又是兴。短短二十字中,比中见兴,兴中有比,大大丰富了诗的表现力。从句法上看,后二句一气呵成,以“何当”领起作设问,强烈传出无限企盼意,且有唱叹味;而“踏清秋”三字,声调铿锵,词语搭配新奇,盖“清秋”草黄马肥,正好驰驱,冠以“快走”二字,形象暗示出骏马轻捷矫健的风姿,恰是“所向无空阔,真堪托死生。骁腾有如此,万里可横行”(杜甫《房兵曹胡马》)。所以字句的锻炼,也是此诗艺术表现上不可忽略的成功因素。
武帝爱神仙,烧金得紫烟。
厩中皆肉马,不解上青天。
这是一首耐人玩味的讽刺小品。诗人借古喻今,用诙谐、辛辣的笔墨表现严肃、深刻的主题。
前二句写汉武帝炼丹求仙的事。武帝一心想长生不老,命方士炼丹砂为黄金以服食,耗费了大量钱财。结果怎样呢?所得的不过是一缕紫烟而已。「得」字,看似平常,却极有份量,对炼丹求仙的荒诞行径作了无情的鞭挞和辛辣的嘲讽,深得「一字褒贬」之妙。
后两句写马,紧扣诗题。「厩中皆肉马,不解上青天」,迫切希望能飞升成仙的汉武帝,不豢养能够「拂云飞」、「捉飘风」的天马,而让不中用的「肉马」充斥马厩。用「肉马」形容马平庸低劣,非常精当。由于是「御马」,吃住条件优越,一个个喂得肥大笨重。这样的马在地面上奔跑都有困难,怎么可以骑着它上天呢!这两句寓意颇深,除暗示武帝求天马上青天的迷梦破灭外,还隐喻当时有才有识之士被弃置不用,而平庸无能之辈,一个个受到拔擢,窃据高位,挤满朝廷。试问:依靠这些人怎么可能使国家蒸蒸日上,实现清明的政治理想?此诗集中地讽刺了当时最高统治者迷信昏庸,所用非人,颖锋内藏,含蕴丰富,而又出之以「嬉笑」,读来使人感到轻松爽快,这在李贺作品中是很少见的。
(朱世英)
-----------------------------------------------
其一
龙脊贴连钱,银蹄白踏烟。无人织锦韂,谁为铸金鞭。
注:
1:龙脊贴连钱:杜诗:“渥洼骐骥儿,尤异是龙脊。” 连钱,毛纹如铜钱者。
2:银蹄白踏烟:汉《天马歌》:“足银砧兮破层冰。” 白踏烟,谓扬尘如踏白烟也。
3:无人织锦韂:韂,音赡,锦韂障泥也。
4:谁为铸金鞭:陈沈炯《少年行》云:“陈王装脑勒,晋后铸金鞭。”
其二
腊月草根甜,天街雪似盐。未知口硬软,先拟蒺藜衘。
注:
1:天街雪似盐:天街,官道也。《世说》云:“谢胡儿咏雪云:撒盐空中差可拟。”
2:蒺藜:草名,生于沙地。
其三
忽忆周天子,驱车上玉山。鸣驺辞凤苑,赤骥最承恩。
注:
1:忽忆周天子:周天子,周穆王姬满也。
2:驱车上玉山:《山海经》云:“玉山,王母所居,多玉石。”
3:鸣驺:车马声也。
4:赤骥最承恩:《穆天子传》云:“天子之骏有八,一赤骥,二盗骊,三白义,四逾轮,五山子,六渠黄,七骅骝,八騄耳。”
其四
此马非凡马,房星本是星。向前敲瘦骨,犹自带铜声。
注:
1:房星本是星:吴正子云:“下星当作精。”《尔雅》:“天驷,房也。”注云:“龙为天马,故房四星谓之天驷。‘
2:向前敲瘦骨:杜诗:“胡马大宛名,锋棱瘦骨成。”
其五
大漠沙如雪,燕山月似钩。何当金络脑,快走踏清秋。
注:
1:燕山:燕然山也。
2:何当金络脑:鲍昭诗;“骢马金络头。”
其六
饥卧骨查牙,粗毛刺破花。鬛焦朱色落,发断锯长麻。
注:
1:查牙:杂乱。此指马骨突露。
2:鬛焦朱色落:《山海经》云:“犬戎国有文马,缟身朱鬛。”
3:长麻:以制马络头也。言磨破络头,若发断被锯也。
其七
西母酒将阑,东王饭已干。君王若燕去,谁为拽车辕。
注:
1:西母酒将阑:言瑶池宴罢也。
2:东王饭已干:东王,《太平广记》:“金母者,西王母也;木公者,东王公也。此二元尊,乃阴阳之父母,天地之本源,化生万灵,育养 群品。木公为男仙之主,金母为女仙之宗。长生飞化之士,升天之初,先觐金母,后谒木公,然后升三清,朝太上矣。”
其八
赤兔无人用,当须吕布骑。吾闻果下马,羁策任蛮儿。
注:
1:赤兔无人用:吕布有骏马,名赤兔,能飞城越堑,时人语曰:人中有吕布,马中有赤兔。
2:吾闻果下马:《魏志》云:“濊国出果下马。汉时献之,可乘于果树下行。”
其九
飂叔去匆匆,如今不豢龙。夜来霜压栈,骏骨折西风。
注:
1:飂叔去匆匆,如今不豢龙:《左传》云:“昔有飂叔安裔子曰:董父实甚好龙,能求其耆欲饮食之,龙多归焉。乃扰畜之,以服事 舜。舜赐姓曰董氏,曰:豢龙。”飂,国名,叔安其君名也,今长吉去安字,而曰飂叔。
2:栈:马棚也。
其十
催榜渡乌江,神骓泣向风。君王今解剑,何处逐英雄。
注:
1:催榜渡乌江:榜,音谤,船棹也。《楚辞.九章》:“齐吴榜而撃汰。”项羽渡乌江,亭长舣船待,羽曰:吾知公长者,吾骑此马 五岁,所当无敌,一日千里,吾不忍杀,以赐公。“羽马名骓。
其十一
内马赐宫人,银鞯刺骐驎。午时盐阪上,蹭蹬溘风尘。
注:
1:内马:宫廷之马。
2:银鞯刺骐驎:太白诗:“银鞍照白马。” 刺,刺图纹也。
3:午时盐阪上:《战国策》载:伯乐见一千里马,服盐车而上太行外阪,迁延负棘而不能上。”
4:蹭蹬:失路也。
5:溘:依也。
其十二
批竹初攒耳,桃花未上身。他时须搅阵,牵去借将军。
注:
1:批竹初攒耳:《相马经》云:“耳如削竹筒。”杜诗:“竹批双耳峻。”
2:桃花:黄白杂色者,桃花马也。
其十三
寶玦谁家子,长闻侠骨香。堆金买骏骨,将送楚襄王。
注:
1:寶玦谁家子:玦佩,如环而缺。古者逐臣则赐以玦,取决去之义。
2:长闻侠骨香:太白乐府:“纵死侠骨香,不惭世上英。”
3:堆金买骏骨:〈〈战国策〉〉云:“郭隗谓燕昭王曰:古人有以千金求千里马者,涓人请求之三月,得千里马,马已死,买其骨 五百金,以报君。君怒曰:所求生马,安事死马而捐五百金?涓人曰:死马且买之,况生马乎?马今至矣。于是得千里马三。”今云 楚襄王,或指所投非人。
其十四
香幞赭罗新,盘龙蹙镫鳞。回看南陌上,谁道不逢春。
注:
1:香幞:香帕,以盖马鞍也。
2:盘龙蹙镫鳞:谓精工也。蹙,蹙金,金线刺绣也。
其十五
不从桓公猎,何能伏虎威。一朝沟陇出,看取拂云飞。
注:
1:不从桓公猎,何能伏虎威:〈〈管子〉〉:“桓公乘马,虎望之而伏。仲曰:意君乘驳马而洀洹,迎日而驰乎?公曰:然。仲曰 :此驳象也,驳食虎豹,故虎疑焉。”洀洹,音盘桓。
其十六
唐剑斩隋公,拳毛属太宗。莫嫌金甲重,且去捉颴风。
注:
1:拳毛属太宗;唐太宗伐刘黑闼,有骏马名拳毛狮子骢。杜诗:“昔日太宗拳毛騧。”
2:捉颴风:追旋风。
其十七
白鐡銼青禾,砧间落细莎。世人怜小颈,金埓畏长牙。
注:
1:白鐡:剉草刀也。
2:砧间落细莎:砧板间,切细草也。
1:世人怜小颈:〈〈相马经〉〉:“大头小颈为一裸。”〈〈尔雅〉〉云:“小领盗骊。”释云:"领颈也。"
2:金埓畏长牙:晋王济买洛地为马埒,编钱满之,时谓金沟。埓,围墙也。长牙,马长牙易怒。
其十八
伯乐向前看,旋毛在腹间。祗今掊白草,何日蓦青山。
注:
1:旋毛在腹间:〈〈尔雅〉〉注云:“旋毛在腹下者,千里马。”〈〈相马经〉〉云:“当腹间有旋,名曰乘镫旋。”
2:掊:犹克扣。
3:蓦:腾越。
其十九
萧寺驮经马,元从竺国来。空知有善相,不解走章台。
注:
1:萧寺驮经马:萧衍造寺,泛指寺院。汉明帝以白马驮经回,建白马寺。
2:走章台:谓取功名也。
其二十
重围如燕尾,寶剑似鱼肠。欲求千里脚,先采眼中光。
注:
1:重围:双重玉带围腰也。
2:寶剑似鱼肠:〈〈吴越春秋〉〉云:“欧冶作剑五枚,其四曰鱼肠。专诸以刺吴王僚。”
3:眼中光:目大而有光彩,良马也。
其二十一
暂系腾黄马,仙人上彩楼。须鞭玉勒吏,何事谪髙州。
注:
1:暂系腾黄马:〈〈山海经〉〉云:“腾黄,神黄也,一曰乘黄,飞黄,或作古黄,翠黄,状如狐背,有两角,乘之寿千岁。”
2:玉勒吏:奴马者也。
3:髙州:今茂名。放逐之地也。
其二十二
汗血到王家,随鸾撼玉珂。少君骑海上,人见是青骡。
注:
1:汗血到王家:《汉书》:“武帝伐大宛,获汗血马。”
2:鸾:銮,天子所乘车也。
3:玉珂:马饰也。
4:少君骑海上:《神仙别传》云:“李少君死后,有人见之,在河东蒲阪乘青骡。”帝闻之,发棺,皆无所有矣。
其二十三
武帝爱神仙,烧金得紫烟。厩中皆肉马,不解上青天。
注:
1:武帝爱神仙,烧金得紫烟:此言汉武求仙烧金,但得紫烟而已。
2:厩中皆肉马,不解上青天:药不成也,徒有凡马,岂能上天乎?
--------凤尾竹客 撰<李长吉歌诗笺注辑评>---------
- 上一篇:饥卧骨查牙,粗毛刺破花。
- 下一篇:西母酒将阑,东王饭已干。
猜您喜欢更多》
与“鬣焦珠色落,发断锯长麻。”相关诗句阅读
- 春日游,杏花吹满头。
- 春风又绿江南岸,明月何时
- 沾衣欲湿杏花雨,吹面不寒
- 春色恼人眠不得,月移花影
- 春色满园关不住,一枝红杏
- 人闲桂花落,夜静春山空
- 留连戏蝶时时舞,自在娇莺
- 几处早莺争暖树,谁家新燕
- 两个黄鹂鸣翠柳,一行白鹭
- 芳树无人花自落,春山一路
- 千里莺啼绿映红,水村山郭
- 竹外桃花三两枝,春江水暖
- 忽如一夜春风来,千树万树
- 渭城朝雨浥轻尘,客舍青青
- 胜日寻芳泗水滨,无边光景
- 碧玉妆成一树高,万条垂下
- 迟日江山丽,春风花草香
- 春日迟迟,卉木萋萋
- 春晚绿野秀,岩高白云屯
- 喧鸟覆春洲,杂英满芳甸
- 池塘生春草,园柳变鸣禽
- 寄语洛城风日道,明年春色
- 不知细对谁裁出,二月春风
- 林花扫更落,径草踏还生
- 闻道春还未相识,走傍寒梅
- 寒雪梅中尽,春风柳上归
- 东风随春归,发我枝上花
- 春草如有情,山中尚含绿
- 云霞出海曙,梅柳渡江春
- 肃肃花絮晚,菲菲红素轻
精品推荐
分类导航
- 唐诗三百首
- 古诗三百首
- 宋词精选
- 元曲精选
- 古诗十九首
- 小学古诗
- 小学生必背古诗80首
- 小学生必背古诗70首
- 写景的古诗
- 咏物诗
- 描写春天的古诗
- 描写夏天的古诗
- 描写秋天的古诗
- 描写冬天的古诗
- 描写雨的古诗
- 描写雪的古诗
- 描写风的古诗
- 描写花的古诗
- 描写梅花的古诗
- 描写荷花的古诗
- 描写柳树的古诗
- 描写月亮的古诗
- 描写山的古诗
- 描写水的古诗
- 描写长江的古诗
- 描写黄河的古诗
- 描写儿童的古诗
- 山水诗
- 田园诗
- 边塞诗
- 含有地名的古诗
- 节日古诗
- 春节古诗
- 元宵节古诗
- 清明节古诗
- 端午节古诗
- 七夕古诗
- 中秋节古诗
- 重阳节古诗
- 古代抒情诗
- 伤怀的古诗
- 咏史怀古诗
- 爱国古诗
- 送别诗
- 离别诗
- 思乡诗
- 思念的诗
- 爱情古诗
- 励志古诗
- 哲理诗
- 闺怨诗
- 赞美老师的古诗
- 赞美母亲的古诗
- 关于友情的古诗
- 关于战争的古诗
- 忧国忧民的古诗
- 婉约诗词
- 豪放诗词
- 人生必背古诗
- 论语
- 诗经
- 孙子兵法
- 三十六计
- 史记
- 周易
- 山海经
- 资治通鉴
- 黄帝内经
- 了凡四训
- 梦溪笔谈
- 千字文
- 世说新语
- 左传
- 大学
- 中庸
- 尚书
- 礼记
- 周礼
- 仪礼
- 庄子
- 鬼谷子
- 老子
- 孟子
- 墨子
- 荀子
- 韩非子
- 列子
- 淮南子
- 管子
- 尉缭子
- 吴子
- 伤寒论
- 天工开物
- 素书
- 汉书
- 文心雕龙
- 吕氏春秋
- 孝经
- 孔子家语
- 颜氏家训
- 孙膑兵法
- 搜神记
- 笑林广记
- 楚辞
- 乐府诗集
- 论衡
- 百战奇略
- 战国策
- 三国志注
- 将苑
- 六韬三略
- 反经
- 公孙龙子
- 司马法
- 逸周书
- 黄帝四经
- 清官贪官传
- 睡虎地秦墓竹简
- 贞观政要
- 金刚经
- 佛说四十二章经
- 水经注
- 农桑辑要
- 文昌孝经
- 六祖坛经
- 地藏经
- 徐霞客游记
- 弟子规
- 增广贤文
- 幼学琼林
- 冰鉴
- 容斋随笔
- 智囊
- 围炉夜话
- 商君书
- 魏书
- 周书
- 三字经
- 子夏易传
- 笠翁对韵
- 公羊传
- 尔雅
- 三国志
- 后汉书
- 明史
- 晋书
- 宋史
- 新唐书
- 旧唐书
- 隋书
- 元史
- 宋书
- 北齐书
- 新五代史
- 陈书
- 金史
- 南齐书
- 梁书
- 旧五代史
- 辽史
- 北史
- 南史
- 续资治通鉴
- 明季北略
- 浮生六记
- 高士传
- 大唐西域记
- 传习录
- 小窗幽记
- 国语
- 说苑
- 本草纲目
- 神农本草经
- 难经
- 千金方
- 奇经八脉考
- 濒湖脉学
- 棋经十三篇
- 古画品录
- 茶经
- 百家姓
- 智囊(选录)
- 罗织经
- 朱子家训
- 陶庵梦忆
- 红楼梦
- 三国演义
- 聊斋志异
- 西游记
- 水浒传
- 儒林外史
- 封神演义
- 太平广记
- 警世通言
- 镜花缘
- 醒世恒言
- 剪灯新话
- 隋唐演义
- 初刻拍案惊奇
- 老残游记
- 博物志
- 孽海花
- 三侠五义
- 穆天子传
- 二刻拍案惊奇
- 喻世明言
- 说唐全传
- 老残游记续集
- 三刻拍案惊奇
- 四十二章经
- 心经
- 法华经
- 华严经
- 楞伽经
- 无量寿经
- 圆觉经
- 易传
- 抱朴子
- 阴符经
- 黄庭经
- 文子
- 太玄经
- 悟真篇
- 声律启蒙
- 随园诗话